راهنمای جامع و به‌روز برای انتخاب روغن موتور در سال ۱۴۰۴

     مقدمه و اهمیت انتخاب روغن موتور مناسب

    انواع روغن موتور از نظر پایه (سنتتیک، نیمه سنتتیک، معدنی)

    درجه غلظت (ویسکوزیته) روغن موتور (مثلاً 5W-30 یعنی چه؟)

    درجه کیفیت API و استانداردهای خودروسازان (مثلاً SN, SP, VW 502.00)

    راهنمای انتخاب روغن موتور بر اساس خودروی شما

    لیست قیمت روز برندهای معروف (تخمینی برای سال ۱۴۰۴)

    نکات طلایی و هشدارهای مهم

۱. مقدمه: چرا انتخاب روغن موتور اینقدر مهم است؟

روغن موتور، همانند خون در بدن انسان است. وظایف اصلی آن عبارتند از:

    روانکاری: کاهش اصطکاک و ساییدگی قطعات موتور.

    تمیزکاری: جمع‌آوری دوده و ناخالصی‌ها و انتقال آن به فیلتر.

    خنک‌کاری: کمک به خنک‌کردن بخش‌های داغ موتور.

    ضد زنگ: محافظت از قطعات در برابر خوردگی و اکسیداسیون.

    آب‌بندی: کمک به آب‌بندی بهتر بین پیستون و سیلندر.

انتخاب روغن نامناسب می‌تواند منجر به کاهش عمر موتور، افزایش مصرف سوخت، کاهش قدرت و در نهایت خرابی هزینه‌بر موتور شود.
۲. انواع روغن موتور از نظر پایه
نوع روغن    ویژگی‌ها    مناسب برای
معدنی (Mineral)    پایه نفتی خالص، قیمت ارزان‌تر، عمر کوتاه‌تر    خودروهای قدیمی با تکنولوژی ساده، موتورهای ساده
نیمه سنتتیک (Semi-Synthetic)    ترکیبی از پایه معدنی و سنتتیک، تعادل قیمت و عملکرد    خودروهای معمولی و پرکاربرد داخلی (پراید، ۲۰۶، تیبا و...)
سنتتیک (Fully Synthetic)    پایه شیمیایی و مصنوعی، مقاومت حرارتی عالی، عمر طولانی، محافظت فوق‌العاده    خودروهای توربو، موتورهای هایپرفر، خودروهای اروپایی و مدرن، رانندگی با دور موتور بالا

پیشنهاد عمومی برای خودروهای رایج در ایران: نیمه سنتتیک یا سنتتیک با کیفیت.
۳. درجه غلظت (ویسکوزیته) روغن موتور: مثلاً 5W-30 یعنی چه؟

این عدد دو بخش دارد:

    عدد اول (به همراه W): نشان‌دهنده روان‌روی روغن در دمای سرد (Winter) است. هرچه این عدد کوچک‌تر باشد، روغن در هوای سرد راحت‌تر استارت می‌خورد و سریع‌تر به قطعات می‌رسد.

        0W, 5W: برای مناطق بسیار سرد.

        10W: برای مناطق معتدل و بیشتر شهرهای ایران.

    عدد دوم: نشان‌دهنده غلظت روغن در دمای کارکرد موتور (۱۰۰ درجه سانتی‌گراد) است. هرچه این عدد بزرگ‌تر باشد، لایه ضخیم‌تری در دمای بالا ایجاد می‌کند.

        30, 40: رایج‌ترین موارد برای خودروهای ایرانی.

        50, 60: برای خودروهای قدیمی یا موتورهای فرسوده که فاصله قطعات زیاد شده است.

۴. درجه کیفیت API و استانداردهای خودروسازان

    API (مؤسسه نفت آمریکا): با دو حرف نمایش داده می‌شود (مثلاً SP). حرف اول "S" برای موتورهای بنزینی و "C" برای موتورهای دیزلی است. حرف دوم هرچه در الفبای انگلیسی بالاتر باشد، نشانه استاندارد جدیدتر و کیفیت بالاتر است.

        جدیدترین و بهترین استاندارد برای بنزینی‌ها SP است که جایگزین SN شده و محافظت بهتری در برابر LSPI (پیش‌احتراق در موتورهای کوچک توربو) دارد.

        استانداردهای رایج: SP > SN > SM > SL

    استانداردهای خودروسازان (OEM): مهم‌تر از API هستند! برچسب روغن باید گواهی خودروساز شما را داشته باشد.

        ولوو: VCC RBS0-2AE

        فولکس واگن/آودی: VW 502.00 / 505.00 / 504.00 / 507.00

        مرسدس بنز: MB 229.5 / 229.3

        بی‌ام‌و: BMW LongLife-04

        ژاپنی‌ها (تویوتا، هوندا، ...): معمولاً به API اکتفا می‌کنند.

۵. راهنمای انتخاب روغن موتور بر اساس خودروی شما
دسته خودرو    پیشنهاد ویسکوزیته    پیشنهاد نوع روغن    استاندارد پیشنهادی
خودروهای داخلی و معمولی (پراید، ۲۰۶، تیبا، سمند، دنا)    10W-40 / 15W-50    نیمه سنتتیک باکیفیت    API SP یا SN
خودروهای کره‌ای و ژاپنی مدرن (هیوندای، کیا، تویوتا، مزدا)    5W-30 / 0W-20    سنتتیک یا نیمه سنتتیک مرغوب    API SP (حتماً دفترچه راهنما چک شود)
خودروهای اروپایی معمولی (پژو ۲۰۷، ۲۰۸، ۳۰۱)    5W-30 / 5W-40    نیمه سنتتیک مرغوب یا سنتتیک    API SP یا استاندارد سازنده
خودروهای اروپایی پیشرفته و توربو (بی‌ام‌و، مرسدس، آودی)    0W-30 / 5W-40    فقط سنتتیک    حتماً مطابق استاندارد OEM
خودروهای دیزلی    15W-40 / 10W-40    نیمه سنتتیک مخصوص دیزل    API CK-4 یا CJ-4

نکته طلایی: همیشه اولویت اول، دفترچه راهنمای خودروی شماست. سازنده بهترین پیشنهاد را داده است.
۶. لیست قیمت روز برندهای معروف (تخمینی برای سال ۱۴۰۴)

توجه: قیمت‌ها تقریبی و به تومان است و بسته به نوسان بازار و منطقه متفاوت است. (برای یک بطری ۴ لیتری)
برند    نوع روغن    قیمت تقریبی (تومان)    توضیح
بهران    نیمه سنتتیک 10W-40    400,000 - 550,000    پرفروش‌ترین و در دسترس‌ترین، مناسب خودروهای عمومی
ایرانول    نیمه سنتتیک 10W-40    400,000 - 550,000    کیفیت مشابه بهران، گزینه‌ای اقتصادی
کاسترول    نیمه سنتتیک 10W-40 (MAGNATEC)    650,000 - 850,000    کیفیت عالی، محبوب در بازار
کاسترول    سنتتیک 5W-30 (EDGE)    1,200,000 - 1,600,000    برای خودروهای مدرن و توربو
موبیل    نیمه سنتتیک 10W-40    600,000 - 800,000    برندی معتبر و پرمصرف
موبیل    سنتتیک 5W-50 (FS X2)    1,300,000 - 1,700,000    برای عملکرد بالا
ال.جی    نیمه سنتتیک 10W-40    450,000 - 600,000    گزینه‌ای مناسب با قیمت رقابتی
توتال    سنتتیک 5W-30 (QUARTZ 9000)    1,100,000 - 1,500,000    برای خودروهای فرانسوی و اروپایی عالی است
والولین    سنتتیک 5W-30 (MAX LIFE)    1,000,000 - 1,400,000    معروف برای محافظت از موتورهای با کارکرد بالا
شل    سنتتیک 5W-40 (HELIX ULTRA)    1,200,000 - 1,600,000    کیفیت بسیار بالا
۷. نکات طلایی و هشدارهای مهم

    فیلتر روغن را فراموش نکنید! یک فیلتر مرغوب (مانند پایه‌دان، مان، فرامگ) به اندازه روغن خوب مهم است. هر بار که روغن عوض می‌کنید، فیلتر را نیز حتماً تعویض کنید.

    تقلبی نخرید!

        از فروشگاه‌های معتبر و دارای نماد اعتماد خرید کنید.

        به بسته‌بندی (کیفیت چاپ، درب قوطی، پلمپ بودن) دقت کنید.

        کد QR روی قوطی را در سایت سازنده استعلام کنید.

        قیمت بسیار ارزان، یک علامت خطر بزرگ است.

    دفترچه سرویس را چک کنید. برخی خودروهای مدرن دارای سرویس‌های "Long Life" هستند که فاصله تعویض روغن در آن‌ها تا ۲۰,۰۰۰ کیلومتر است. اما در شرایط آب‌وهوایی و ترافیکی ایران، تعویض روغن هر ۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰ کیلومتر برای خودروهای عمومی یک توصیه ایمن است. برای روغن‌های سنتتیک مرغوب این عدد می‌تواند تا ۱۰,۰۰۰ کیلومتر باشد.

    میزان روغن را مرتب چک کنید. بین دو تعویض، حداقل ماهی یکبار سطح روغن را با گیچ بررسی کرده و در صورت نیاز، روغن همسان (همان برند و ویسکوزیته) به آن اضافه کنید.

    روغن کارکرده را دور نریزید! آن را به تعویض‌کار تحویل دهید تا به مراکز بازیافت تحویل داده شود.

جمع‌بندی نهایی

    خودروی عمومی ایرانی: بهران/ایرانول نیمه سنتتیک 10W-40 با استاندارد API SP + فیلتر باکیفیت.

    خودروی متوسط و خارجی: کاسترول/موبیل نیمه سنتتیک 10W-40 یا 5W-30.

    خودروی اروپایی و توربو: حتماً از روغن سنتتیک با ویسکوزیته و استاندارد توصیه شده در دفترچه استفاده کنید (مانند کاسترول EDGE, توتال QUARTZ).